NỐI TRUYỀN THÍCH-CA CHÁNH PHÁP, ĐẠO PHẬT KHẤT SĨ VIỆT NAM.

Đạo phật khất sĩ / Giáo dục - Hoằng pháp / Phân tích Kinh Diệt Lòng Ham Muốn

, Thứ Ba 29-01-2013

 

Phân tích Kinh Diệt Lòng Ham Muốn

 

Tổ sư Minh Đăng Quang biên tập

KS. Minh Bình phân tích

 

A. Kinh văn:

 

B. Phân tích:

 

I. Giới thiệu Kinh Diệt Lòng Ham Muốn

 

Kinh Diệt Lòng Ham Muốn là bài mở đầu của Chơn lý 68, chương Pháp Học Sa-di II – Định. Kinh này gồm 20 câu, hay 20 lời dạy, do Tổ sư Minh Đăng Quang biên tập từ kinh Phật, tương đương một phần Kinh 42 Chương. Cách biên tập của Tổ sư không tỉ mỉ như những nhà học giả nghiên cứu mãi tầm chương trích cú, mà ứng từ trí tuệ của một bậc đạt đạo. Trí tuệ Bát-nhã tự nó đúng đắn, nên không cần phân bua giải bày với ai, không cần trích dẫn đối chứng. Quả thật Kinh Diệt Lòng Ham Muốn tự có sức thuyết phục đọc giả mạnh mẽ, vì nó là chơn lý.

 

Tên Diệt Lòng Ham Muốn đã nêu rõ chủ đề của kinh này. “Ham muốn” hay “lòng ham muốn” là lòng tham và lòng dục, là các tâm lý tìm cầu, chiếm hữu, hưởng dụng, đòi hỏi… Các đối tượng được ham muốn là các món làm thỏa mãn mắt, tai, mũi, lưỡi, thân và ý. Các tâm lý ham muốn có thiện, có bất thiện; các đối tượng ham muốn có thô, có tế. Nhưng dù là tâm lý nào hay đối tượng nào, thì kinh này cũng đều dạy vượt qua hết để đến bậc Toàn Giác Tuyệt Đối, để sống trọn vẹn với ĐẠO.

 

Như thế, về mặt tư tưởng, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn đạt đến 2 chữ “Viên mãn”. Xét về nội dung, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn mang những nội dung sâu sắc, thực tiễn, chỉ với 1421 chữ đã nói thấu từ phàm cảnh đến Phật cảnh. So với Kinh 42 Chương, kinh đầu tiên được dịch ra tiếng Hán vào năm 67, với dụng ý giới thiệu tổng quát về Phật pháp trong buổi đầu truyền đến Trung Quốc, thì Kinh Diệt Lòng Ham Muốn có nội dung hẹp và chuyên hơn. Còn về nghệ thuật, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn có văn phong sống động, trôi chảy; ngôn từ bình dị, sáng tỏ; bố cục rõ ràng, súc tích, rất dễ học thuộc lòng…

 

Trong Phật pháp, các đối tượng của lòng ham muốn thường được gọi là “Trần”, căn bản gồm 6 trần là sắc chất, âm thanh, mùi hương, vị, món xúc chạm và pháp (sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp trần), được biến hiện thành muôn vàn món trong cuộc đời. Trong Kinh Diệt Lòng Ham Muốn, tác giả còn gọi những sự ham muốn là “các tình dục”, nói chung có 5 dục, 6 dục… đa phần là những khát khao thấp kém. Người đời thường say sưa trong 5 dục vọng: ham muốn tài sản, sắc đẹp, danh tiếng, ăn uống và ngủ nghỉ (ham muốn tài, sắc, danh, thực và thùy); hoặc có những nhu cầu tâm sinh lý tối thiểu để sống trong 5 dục trưởng dưỡng: hưởng dụng sắc chất, âm thanh, mùi hương, vị và món xúc chạm (hưởng dụng sắc, thanh, hương, vị và xúc). Từ 5 dục nói trên, ứng theo tâm chúng sanh có vô lượng tình dục. Ví như khi ở sau nhà kho của phú ông, anh Nô đã thật thà bày tỏ với cô Mầu:

 

Muốn sao khỏi đi ở đợ

Muốn giàu, lại thêm muốn “dợ”

Với lại muốn một lố con

Có ruộng đất chừng đôi mẫu

Cất lên độ 4 dãy nhà

Muốn vịt, gà, bò, heo, dê, ngỗng…

Muốn sau mình trở thành triệu phú

Muốn con tôi… đẹp giống cô Mầu!

 

Ít ỏi thay những ước muốn của anh Nô, phải chi anh chỉ ước một điều đầu tiên thôi! Chúng ta có nên khuyến khích anh nuôi dưỡng những niềm ước mơ để có động lực phấn đấu trong cuộc đời anh, hay chúng ta nên chỉ cho anh thấy cảnh đời ảo ảnh phù du? Những điều anh Nô ao ước khác nào là bã mồi của Ma vương đem dụ thế nhân. Mãi hụp lặn trong dòng đời này, bao người đã đua đòi cắn câu và tỏ ra những dấu hiệu đang bị tổn thương, bệnh hoạn: mắt xao xuyến trước sắc, tai ngơ ngẩn vì thanh, mũi bối rối vì hương, lưỡi mê mẩn vì vị, thân say sưa xúc chạm, và ý loanh quanh trong những rừng tư tưởng… Thế nên ngài Huỳnh Phú Sổ đã kết luận bằng bài kệ nói về 6 dục như sau:

 

Mắt thấy sắc thường hay bận bịu

Tai ưa nghe những điệu âm thanh,

Mắt với tai đều chọn đẹp xinh

Còn lỗ mũi ưa mùi êm dịu

Đồ thơm tho nó ưa nó chịu

Chốn xạ hương hay lách lại gần,

Lưỡi ưa ngon và lời ân cần

Đồ ngọt béo nó tham, nó mến,

Thân tham sướng, muốn tiền của đến

Đặng ăn xài cho phỉ tấm tình,

Ý thì lo sửa sắc soi hình

Với chức phận cho cao, cho quý!…

Sáu điều ấy ở trong tâm lý

Ta mau mau dứt nó cho rồi!

 

Cần phải diệt lòng ham muốn, chư Thánh nhân đều dạy như thế. Diệt lòng ham muốn là tu tập theo Đạo đế để từ bỏ, vượt qua, chấm dứt lòng ham muốn. Lộ trình giải thoát đã được chư Phật chỉ dạy là ta phải từ bỏ đời sống nhục thể, vượt qua luôn đời sống tinh thần, 2 đời sống trong phạm vi thân tâm 5 uẩn; để đến với một đời sống vô cùng an ổn, thảnh thơi là đời sống của chơn tâm. Vậy ta cố gắng không chấp thủ thân tâm 5 uẩn nữa, mà tập sống với PHÁP THÂN biến mãn khắp càn khôn võ trụ.

 

Trong Kinh Pháp Cú, đức Phật dạy:

 

Cỏ làm hại ruộng vườn

Tham làm hại người đời.

Bố thí người ly tham

Do vậy được lợi lớn.

 

Dứt bỏ lòng ham muốn là một tâm đức, là một bản lãnh sống, là một sự thành tựu cao cả. Do vậy ủng hộ người ly tham ta cũng được thừa hưởng những phước lành lớn lao. Nhưng ủng hộ người khác diệt lòng ham muốn chi bằng chính ta làm điều đó? Quả thật chính mỗi người nên tự đón nhận hạnh phúc giải thoát nhiệm mầu, hơn là bỏ của cải và công sức ra để đổi lấy những phước lành hữu hạn nào đó…

 

Trong thế gian này, lòng ham muốn chi phối nhân sinh, khiến cho lắm kẻ mê say đắm đuối trong các tình dục, khiến cho bao người đảo điên thị phi và trở nên mù quáng, lâm cảnh nhà tan cửa nát, thân bại danh liệt, khổ đau tột cùng… Và nó cũng khiến nhiều kẻ trở nên chướng, hoặc là ngẩn ngơ không rõ chính mình đang muốn gì. Những người đó đã góp phần tạo ra sông thương biển nhớ trùng trùng ngàn sóng dữ trong cuộc đời:

 

        Ái hà thiên xích lãng,                Sông thương ngàn thước nước,

        Khổ hải vạn trùng ba!               Biển khổ muôn sóng tà!

 

Muốn qua khỏi biển khổ sông mê, hãy dùng Kinh Diệt Lòng Ham Muốn làm một chiếc thuyền vững chắc, tự đưa mình đến bến bờ và còn đưa đón được bao người khác đang hụp lặn, chới với... Xét thấy ngày nay có nhiều người trẻ tuổi sớm từ giã thân quyến lên đường giải thoát, nhưng hầu hết họ đều do túc duyên đưa đến đạo tràng, chứ không phải do giác ngộ Khổ đế ở đời. Bổ xung cho điểm khuyết đó, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn có thể mang lại cho Tăng, Ni trẻ những gợi ý, những nhận thức thiết thật về nhân quả thế gian. Rồi từ sự hiểu biết sâu sắc về cảnh đời, Tăng, Ni trẻ sẽ tự giác vun trồng nhân quả xuất thế gian cho họ theo như trong kinh đã dạy. Đây là những ích lợi của Kinh Diệt Lòng Ham Muốn.

 

Tìm hiểu Kinh Diệt Lòng Ham Muốn, ta thấy kinh này lấy Tứ đế làm sườn, triển khai theo chủ đề Diệt lòng ham muốn, nội dung trải từ thật tế cuộc sống của nhân loại cho đến chỗ tột cùng là Phật quả. Như vậy, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn của Tổ sư Minh Đăng Quang biên tập đã vượt khỏi định kiến cho rằng Tứ đế là giáo lý Thanh Văn! Một lần nữa lời tuyên bố “Việt Nam đạo Phật không có phân thừa!” của Tổ sư đã được chứng minh bằng một bài kinh cụ thể.

 

Và nếu xem kỹ, ta cũng sẽ thấy Kinh Diệt Lòng Ham Muốn chứa đựng những lời dạy sâu sắc và thực tiễn (giáo) được triển khai từ những đạo lý không ai có thể phủ nhận (lý), qua đó có cách tu hành (hành) để cuối cùng thành tựu được đạo quả (quả). Đầy đủ giáo – lý – hành – quả, kinh này quả thật đã được biên tập rất bài bản! Kinh Diệt Lòng Ham Muốn có thể chia làm 3 phần theo nội dung như sau:

 

– Phần 1: Những câu dạy về lòng ham muốn: 10 câu đầu, trừ câu 5 (9 câu).

 

– Phần 2: Những câu gợi cách vượt qua: từ câu 11 đến câu 18 và câu 5 (9 câu).

 

– Phần 3: Hai câu mô tả quả chứng của đạo: 2 câu cuối.

 

Ba phần nội dung đã xác định này cũng chính là bố cục để phân tích trong những chương tiếp theo.

 

Tóm lại, học Kinh Diệt Lòng Ham Muốn cho thấu đáo khác nào chúng ta đã xem thấu tình đời, quán thông nhân thế. Điều này rất cần thiết cho tất cả những ai đang bươn chải trong kiếp nhân sinh. Có xem thấu tình đời người ta mới có được một sự giác ngộ cơ bản (giác ngộ Khổ đế) để từ đó chuyển hóa tâm hồn và thăng hoa cuộc sống. Có quán thông nhân thế người ta mới có được một sự tự chủ cần thiết để xây dựng nên một bản lãnh sống an ổn trong xã hội phức tạp của loài người. Và đến mức tột đỉnh, khi đã rũ bỏ hết mọi điều ham muốn, tâm trở lại YÊN LẶNG TỰ NHIÊN, người ta trở thành Phật! Do những giá trị đã tìm hiểu và ghi nhận ở trên, Kinh Diệt Lòng Ham Muốn của tác giả Minh Đăng Quang biên tập nên được đưa vào giảng dạy chính quy trong chương trình Giáo dục Phổ thông của Phật giáo.

 

 

-------------------------------------------------------------

 

 

Các bài liên quan